Δικαστική Συμπαράσταση είναι η κατάσταση, στην οποία τίθεται, δια δικαστικής απόφασης, ένα πρόσωπο, το οποίο αδυνατεί να αυτοεξυπηρετεί τον εαυτό του, είτε για όλες, είτε για ορισμένες δικαιοπραξίες, συνεπεία κάποιας ψυχικής ή διανοητικής διαταραχής, ή κάποιας σωματικής αναπηρίας, ή εξαιτίας ασωτίας, τοξικομανίας ή αλκοολισμού, με αποτέλεσμα να χρειάζεται την βοήθεια ενός τρίτου προσώπου για την επιχείρηση όλων ή μερικών δικαιοπραξιών.
Στην περίπτωση, που το πρόσωπο, πάσχει από σωματική αναπηρία, την αίτηση νομιμοποιείται να την υποβάλει μόνο το ίδιο.
Στην περίπτωση, που συντρέχει η περίπτωση της ψυχικής ή διανοητικής διαταραχής, την αίτηση νομιμοποιούνται να την υποβάλουν ο ίδιος ο πάσχων, ο/η σύζυγός του, οι γονείς του, τα τέκνα του, ο εισαγγελέας ή και το ίδιο το Δικαστήριο αυτεπαγγέλτως.
Ποιος μπορεί να διορισθεί Δικαστικός Συμπαραστάτης;
Δικαστικός συμπαραστάτης μπορεί να διορισθεί το φυσικό πρόσωπο, το οποίο έχει προτείνει αυτός τον οποίο αφορά το μέτρο, ο τελευταίος θα πρέπει όμως να έχει συμπληρώσει το δέκατο έκτο (16ο) έτος της ηλικίας του και το προτεινόμενο φυσικό πρόσωπο να κρίνεται κατάλληλο και να μπορεί κατά το νόμο να διορισθεί.
Στην περίπτωση, που ο πάσχων δεν προτείνει κανέναν ή αν εκείνος, που προτάθηκε κρίνεται ακατάλληλος, το Δικαστήριο έχει την ευχέρεια να επιλέξει ελεύθερα αυτόν, που κρίνει περισσότερο κατάλληλο για τη συγκεκριμένη περίπτωση, αφού όμως πρώτα λάβει υπόψη του την τυχόν εκφρασμένη βούληση του συμπαραστατέου – πάσχοντος, να αποκλεισθεί ορισμένο πρόσωπο, τις σχέσεις του με τους συγγενείς του ή με άλλα πρόσωπα και ιδίως με τους γονείς του, τα τέκνα του και το/η σύζυγό του, ως και τον κίνδυνο από την τυχόν υφιστάμενη αντίθεση συμφερόντων ανάμεσα στον συμπαραστατέο και σ’ αυτόν, που πρόκειται να διορισθεί δικαστικός συμπαραστάτης.
Το πρόσωπο, που επιφορτίζεται με την σχετική εξουσία ονομάζεται δικαστικός συμπαραστάτης, ενώ το όργανο που τον εποπτεύει ονομάζεται εποπτικό συμβούλιο, το οποίο αποτελείται από τρία (3) έως πέντε (5) μέλη, τα οποία διορίζονται με την ίδια απόφαση που διορίζει και τον δικαστικό συμπαραστάτη και αποτελείται από συγγενείς ή φίλους του συμπαραστατουμένου.
Το Δικαστήριο, σύμφωνα με το άρθρο 804 ΚΠολΔ, επικοινωνεί με αυτόν τον οποίο αφορά το μέτρο, ώστε να σχηματίσει άμεση αντίληψη για την κατάστασή του. Η προσωπική επικοινωνία με αυτόν, τον οποία αφορά το μέτρο, μπορεί να γίνεται μέσα στο συνηθισμένο περιβάλλον του συμπαραστατέου, στην περίπτωση που το ζητεί ο ίδιος ή αν αυτό διευκολύνει τη διευκρίνιση των πραγμάτων και δεν αντιτίθεται ο συμπαραστατέος. Η ανωτέρω επικοινωνία παραλείπεται μόνο εάν πιστοποιείται αρμοδίως ότι υπάρχει βάσιμος κίνδυνος για την υγεία του προσώπου, για το οποίο πρόκειται, ή αν αυτό βρίσκεται σε προφανή αδυναμία να επικοινωνήσει με το περιβάλλον. Εάν προσκομίζεται βεβαίωση δημόσιας αρχής ή νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου για την κατάσταση της υγείας του συμπαραστατέου, η διενέργεια πραγματογνωμοσύνης μπορεί, κατά την κρίση του δικαστηρίου, να παραλείπεται.
Εποπτικό Συμβούλιο
Το εποπτικό συμβούλιο δεν περιορίζεται μόνο στην εποπτεία και στον έλεγχο του
δικαστικού συμπαραστάτη, αλλά επιτελεί αρκετές φορές και συμβουλευτικό ρόλο. Για
ορισμένες πράξεις του Δικαστικού Συμπαραστάτη απαιτείται να υπάρχει η σύμφωνη γνώμη
του εποπτικού συμβουλίου, ενώ για άλλες απαιτείται άδεια από το αρμόδιο Δικαστήριο.
Τέλος, στην περίπτωση, που, από ιατρικό πιστοποιητικό συνάγεται ότι συντρέχουν κατεπείγοντες λόγοι, λόγω της κατάστασης της υγείας του προσώπου, που αφορά το μέτρο, μπορεί με Προσωρινή Διαταγή να διορισθεί προσωρινός δικαστικός συμπαραστάτης.